Güzelavrat otu ya da diğer adıyla dul avrat otu içeriğindeki özelliklerle çok faydaları olsa da kullanımında çok dikkat edilmesi gerekmektedir. Ülkemizde genellikle dul avrat otu olarak bilinen güzelavrat otu içeriğindeki atropin maddesi nedeniyle satışı yasaklanan bitkiler arasında yer almaktadır ve evde kullanım için uygun değildir. Görünüşüyle dikkat çeken güzel avrat otu; sedef hastalığına iti gelir, kanı temizler, afrodizyak etkisi vardır, cinsel gücü artırır...
Güzelavrat otu, (Atropa belladonna veya Atropa bella-donna), patlıcangiller familyasına ait çok yıllık otsu bir bitkidir. "Atropin" maddesi, bu bitkinin halüsinojenik özellikleri olan oldukça zehirli yemişleri boyunca olan yapraklarından elde edilir.
GÜZELAVRAT OTU NERELERDE YETİŞİR?
Tür; Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya'nın yerlisidir ve Kuzey Amerika'nın bazı kısımlarında da bulunur hale gelmiştir. Yetiştiği alanlar çoğunlukla kireçten zengin topraklı, nemli ve loş yerlerdir.
Adı olan "Bella-Donna" İtalyanca'dan köken alır ve "güzel kadın" anlamına gelmektedir. Atropin maddesini, kadınlar bir zamanlar göz bebeklerini büyütmek için kullanmışlardır.
GÜZEL AVRAT OTU ÖZELLİKLERİ
Güzelavrat otu; dallanmış, otsu ve çok yıllık bir bitkidir ve çoğunlukla etli köke sahip bir yarı çalı olarak görülür. Bitki 1 buçuk metre, uzun oval yaprakları ise 18 cm uzunluğa kadar erişebilir. Çan şekilli çiçekleri hafif yeşil-soluk mor ve az kokuludur.
Meyveleri olgunlaştıkça yeşilden parlak siyaha uzanan ve yaklaşık olarak 1 cm uzunluktaki yemişlerdir. Bu yemişler tatlıdır ve zehirli alkoloidler içermelerine rağmen taşıdıkları tohumlarla yayılmayı da sağlayan hayvanlar tarafından iştahlıca tüketilir. Atropa belladonna var lutea olarak isimlendirilen bir varyetesinin, soluk sarı çiçekleri ve meyveleri bulunmaktadır.
Atropa belladona nadir olarak bahçelerde kullanılır. Dünyanın diğer bölgelerinde, eldeğmemiş topraklarda yetişen, değeri olmayan türlerinin olduğu bilinmektedir. Küçük tohumların çimlenmesi, tohumun uykuda almasını sağlayabilen sert kabuğuyla da ilişkili olarak genellikle zordur.
Çimlenme, değişen sıcaklık koşulları altından birkaç hafta alabilir fakat giberellik asidin kullanımıyla gelişim hızlandırılabilir. Fideler bir yerden bir yere taşınma sırasında çökerten gibi kök zararlarından dolayı steril toprağa gerek duymaktadırlar.
GÜZEL AVRAT OTUNUN FAYDALARI
ÖNEMLİ UYARI
Satışı yasaklı olan bitkilerden biri olan güzel avrat otu, doğal bir ağrı kesicidir ancak güzel avrat otunun bu özelliğinden faydalanılması için öncelikle bazı tıbbi işlemlerden geçirilmesi şarttır. Dolayısıyla amatör kullanım için uygun değildir.
- Orta kulak ve bademcik iltihabına iyi gelir.
- Astım, zatürre, bronşit gibi hastalıklara karşı etkilidir.
- Ülser ve gastritin neden olduğu sorunları ortadan kaldırır.
- Cilt üzerinde botoks etkisi vardır.
- Sivilce ve akneye karşı etkilidir.
- Sedef hastalığına iyi gelir.
- Kanı temizler.
- İdrar söktürücüdür.
- Bağırsak dostu bir ottur. Sindirimi kolaylaştırır.
- Gut hastalığına karşı etkilidir.
- Romatizma ağrılarını hafifletir.
- Afrodizyak etkisi vardır. Cinsel gücü artırır.
- Sistit sorununa karşı doğal bir reçetedir.
- İştah açar.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Kepek sorununu giderir.
- Saçların daha canlı ve gür çıkmasını sağlar.
GÜZEL AVRAT OTU ZARARLARI VE YAN ETKİLERİ
Yapılan araştırmalara göre, güzel avrat otu tüketildiğinde doğrudan sinir sistemini etkilemektedir. Bunun sebebi olarak ise içeriğindeki alkaloidler (L-atropine, DL-hyoscyamine ve hyoscine) gösterilmektedir. Bu nedenle güzel avrat otu satışı yasaklı olan bitkilerden biridir.
Güzel avrat otu, az miktarda tüketildiğinde ciltte kızarıklığa ve tüm vücutta uyuşmaya neden olur. Fazla tüketildiği durumlarda ise sürekli uyuma isteği, yüksek ateş, anlamsız konuşma, solunum güçlüğü ve bilinç kaybı gibi sorunlar görülür.
Bu belirtilerden en az biri ortaya çıktıysa, hiç vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Güzel avrat otunun aşırı miktarda tüketimi, letarji ve komaya, hatta ölüme neden olabilir.
